ન્યૂ ગ્લેન | શું આ મંગળ પર જવાનો રસ્તો છે?

જ્યારે આપણે અવકાશ સંશોધનની વાત કરીએ છીએ, ત્યારે તરત જ ઇલોન મસ્કની સ્પેસએક્સ (SpaceX) કંપનીનું નામ મગજમાં આવે છે. પરંતુ, એ વાત ભૂલવા જેવી નથી કે જેફ બેઝોસ (Jeff Bezos) ની બ્લુ ઓરિજિન પણ આ રેસમાં પાછળ નથી. બ્લુ ઓરિજિન (Blue Origin) એક શક્તિશાળી રોકેટ – ન્યૂ ગ્લેન ( New Glenn ) – વિકસાવી રહી છે. આ રોકેટ માત્ર એક રોકેટ નથી; તે મંગળ ગ્રહ (Mars planet) પર માનવ વસાહતો સ્થાપિત કરવાના સપનાને સાકાર કરવાની દિશામાં એક મોટું પગલું છે. ચાલો, આજે આપણે આ રોકેટ વિશે વિગતવાર વાત કરીએ.

ન્યૂ ગ્લેન શું છે અને તે શા માટે મહત્વનું છે?

ન્યૂ ગ્લેન રોકેટ બ્લુ ઓરિજિન દ્વારા બનાવવામાં આવેલું એક વિશાળ, પુનઃઉપયોગી લોન્ચ વ્હીકલ (Reusable launch vehicle) છે. આ રોકેટનું નામ અમેરિકાના પ્રથમ અવકાશયાત્રી જોન ગ્લેનના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે. તેની ખાસિયત એ છે કે તે વારંવાર ઉપયોગમાં લઇ શકાય છે, જેનાથી અવકાશમાં જવાનો ખર્ચ ઘણો ઓછો થઇ જશે. અત્યાર સુધી રોકેટના ભાગો એક જ વાર વપરાય છે અને પછી તે નકામા થઇ જાય છે, જેના કારણે મિશન ખર્ચાળ બને છે. ન્યૂ ગ્લેન આ સમસ્યાને દૂર કરશે.

શા માટે આ રોકેટ મહત્વનું છે? કારણ કે તે માત્ર ઉપગ્રહો (Satellites) અને કાર્ગોને જ નહીં, પરંતુ ભવિષ્યમાં માણસોને પણ ચંદ્ર અને મંગળ પર લઇ જવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. કલ્પના કરો, એક એવું રોકેટ જે આપણને મંગળ પર લઇ જાય અને પાછું પણ આવે! આ રોકેટ અવકાશ સંશોધનમાં એક ક્રાંતિ લાવી શકે છે.

ન્યૂ ગ્લેનની વિશેષતાઓ શું છે?

ન્યૂ ગ્લેન રોકેટની કેટલીક ખાસિયતો તેને બીજા રોકેટથી અલગ પાડે છે:

પુનઃઉપયોગીતા (Reusability): આ રોકેટનો પહેલો તબક્કો (first stage) ઉભો ઉતરી શકે છે અને તેને ફરીથી વાપરી શકાય છે. આનાથી ખર્ચમાં ઘટાડો થાય છે અને મિશન વધુ સસ્તું બને છે. સ્પેસએક્સના ફાલ્કન 9 (Falcon 9) રોકેટમાં પણ આ ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ થાય છે.
મોટી પેલોડ ક્ષમતા (Payload capacity): ન્યૂ ગ્લેન ખૂબ જ વધારે વજન લઇ જઇ શકે છે. તે લગભગ 45 મેટ્રિક ટન વજનને નીચલા પૃથ્વી ભ્રમણકક્ષા (lower Earth orbit) સુધી પહોંચાડી શકે છે. આનો અર્થ એ થાય છે કે તે મોટા ઉપગ્રહો અને અવકાશયાનને સરળતાથી લઇ જઇ શકે છે.
સાત એન્જિન (Seven engines): આ રોકેટમાં સાત BE-4 એન્જિન છે, જે મિથેન અને પ્રવાહી ઓક્સિજનથી ચાલે છે. આ એન્જિન ખૂબ જ શક્તિશાળી છે અને રોકેટને ઊંચાઈ સુધી પહોંચવામાં મદદ કરે છે.

આ ઉપરાંત, ન્યૂ ગ્લેનને એવી રીતે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યું છે કે તે ભવિષ્યમાં થનારા અપગ્રેડ્સ (Upgrades) ને પણ સરળતાથી સ્વીકારી શકે. એટલે કે, જેમ જેમ ટેકનોલોજી (Technology) આગળ વધશે, તેમ તેમ આ રોકેટને વધુ સારું બનાવી શકાશે.

મંગળ મિશન અને ન્યૂ ગ્લેન

ન્યૂ ગ્લેન રોકેટ મંગળ પર માનવ મિશન માટે ખૂબ જ મહત્વનું સાબિત થઇ શકે છે. મંગળ પર જવા માટે મોટા અને શક્તિશાળી રોકેટની જરૂર પડે છે, જે વધારે સામાન અને લોકોને લઇ જઇ શકે. ન્યૂ ગ્લેન આ જરૂરિયાતને પૂરી કરી શકે છે.

બ્લુ ઓરિજિન મંગળ પર માનવ વસાહત સ્થાપિત કરવા માટે એક મોટું વિઝન (Vision) ધરાવે છે. જેફ બેઝોસ માને છે કે ભવિષ્યમાં લાખો લોકો મંગળ પર રહેશે અને ત્યાંથી પૃથ્વી પર સંસાધનો (Resources) મોકલશે. આ સપનાને સાકાર કરવા માટે ન્યૂ ગ્લેન એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે. અવકાશ માં સફર ખેડવા માટે આ રોકેટ એક નવી શરૂઆત સમાન છે.

ન્યૂ ગ્લેન ક્યારે લોન્ચ થશે?

બ્લુ ઓરિજિનના જણાવ્યા અનુસાર, ન્યૂ ગ્લેનનું પહેલું લોન્ચ 2024 ના અંત સુધીમાં થવાની સંભાવના છે. જોકે, આ સમય બદલાઈ પણ શકે છે. રોકેટના પરીક્ષણો (Rocket testing) અને તૈયારીઓ ચાલી રહી છે. કંપની એ સુનિશ્ચિત કરવા માંગે છે કે રોકેટ દરેક રીતે સુરક્ષિત અને વિશ્વસનીય (Reliable) હોય. ઘણા લોકો આ લોન્ચની આતુરતાથી રાહ જોઈ રહ્યા છે, કારણ કે તે અવકાશ સંશોધનના ક્ષેત્રમાં એક નવો અધ્યાય શરૂ કરી શકે છે. શું તમે જાણો છો કે આ રોકેટ લોન્ચ થયા બાદ સૂર્ય ગ્રહણ જેવી ઘટનાઓ પણ જોઈ શકાય છે?

બ્લુ ઓરિજિનના અન્ય પ્રોજેક્ટ્સ

બ્લુ ઓરિજિન માત્ર ન્યૂ ગ્લેન જ નહીં, પરંતુ અન્ય ઘણા મહત્વપૂર્ણ પ્રોજેક્ટ્સ (Important projects) પર પણ કામ કરી રહી છે. કંપની ચંદ્ર પર ઉતરવા માટે એક લેન્ડર (Lander) પણ બનાવી રહી છે, જેનું નામ બ્લુ મૂન (Blue Moon) છે. આ લેન્ડરનો ઉપયોગ ચંદ્ર પર સામાન અને લોકોને લઇ જવા માટે કરવામાં આવશે.

આ ઉપરાંત, બ્લુ ઓરિજિન અવકાશમાં હોટેલ્સ (Hotels) અને સ્પેસ સ્ટેશન (Space station) બનાવવાની પણ યોજના ધરાવે છે. જેફ બેઝોસનું માનવું છે કે ભવિષ્યમાં અવકાશ એક મહત્વપૂર્ણ પર્યટન સ્થળ (Tourist destination) બની શકે છે. તેમના આ વિઝનને સાકાર કરવા માટે બ્લુ ઓરિજિન સતત નવી ટેકનોલોજી વિકસાવી રહી છે.

નિષ્કર્ષ

બ્લુ ઓરિજિનનું ન્યૂ ગ્લેન રોકેટ અવકાશ સંશોધનમાં એક મહત્વપૂર્ણ સીમાચિહ્નરૂપ સાબિત થઇ શકે છે. તે માત્ર મંગળ પર માનવ મિશનને શક્ય બનાવવામાં મદદ કરશે, પરંતુ અવકાશમાં જવાનો ખર્ચ પણ ઘટાડશે. આ રોકેટની પુનઃઉપયોગીતા અને વધારે પેલોડ ક્ષમતા તેને બીજા રોકેટથી અલગ પાડે છે. બ્લુ ઓરિજિનના અન્ય પ્રોજેક્ટ્સ પણ અવકાશમાં નવી તકો ઉભી કરી રહ્યા છે. આશા છે કે ન્યૂ ગ્લેનનું લોન્ચ સફળ થશે અને આપણે અવકાશમાં એક નવા યુગની શરૂઆત જોઈ શકીશું.

FAQ

ન્યૂ ગ્લેન રોકેટ શું છે?

ન્યૂ ગ્લેન એ બ્લુ ઓરિજિન દ્વારા વિકસાવવામાં આવેલું એક વિશાળ અને પુનઃઉપયોગી લોન્ચ વ્હીકલ (Reusable launch vehicle) છે, જેનો ઉપયોગ ઉપગ્રહો, કાર્ગો અને ભવિષ્યમાં માણસોને ચંદ્ર અને મંગળ પર લઇ જવા માટે કરવામાં આવશે.