ચીનનો ટેક ઉદ્યોગના રેર અર્થ્સ પર નિયંત્રણ વધારવાનો મામલો
હવે વાત એમ છે કે, ચીન ધીમે ધીમે ટેકનોલોજીના મહત્વના રેર અર્થ્સ પર પોતાની પકડ મજબૂત કરી રહ્યું છે. તમને થશે કે આ રેર અર્થ્સ એટલે શું? અને એની આટલી ચર્ચા કેમ થાય છે? ચાલો, આજે આ વિશે થોડી ઊંડાણપૂર્વક વાત કરીએ. ટેકનોલોજીની દુનિયામાં રેર અર્થ્સનું શું મહત્વ છે અને ચીન આમાં કઈ રીતે આગળ વધી રહ્યું છે, એ બધું જ આપણે સમજીશું.
રેર અર્થ્સ એટલે શું અને તે શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે?

રેર અર્થ્સ એટલે એવા ૧૭ રાસાયણિક તત્વોનો સમૂહ, જે દુનિયામાં બહુ ઓછી જગ્યાએ મળે છે. આ તત્વો આપણા રોજિંદા જીવનમાં વપરાતી ઘણી વસ્તુઓમાં કામ લાગે છે. જેમ કે, સ્માર્ટફોન, લેપટોપ, ઇલેક્ટ્રિક ગાડીઓ અને પવનચક્કીઓ. આ બધામાં આ તત્વો વપરાય છે. એટલે જ આજના સમયમાં રેર અર્થ્સની માંગ ખૂબ વધી ગઈ છે.
હવે તમે વિચારશો કે આટલા બધા દેશો હોવા છતાં ચીન જ કેમ આમાં આગળ છે? તો એનું કારણ એ છે કે ચીનમાં આ તત્વોની ખાણો ઘણી મોટી છે અને ત્યાંથી એને કાઢવાની ટેકનોલોજી પણ ચીને વિકસાવી છે. એટલે જ દુનિયાભરના દેશો આ બાબતમાં ચીન પર નિર્ભર છે.
ચીનનું વર્ચસ્વ અને તેના પરિણામો
ચીન છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષોથી રેર અર્થ્સના ઉત્પાદનમાં સૌથી મોટો દેશ બની ગયો છે. લગભગ ૮૦% ઉત્પાદન તો ચીનમાં જ થાય છે. આના કારણે ચીન આખી દુનિયાને કહી શકે છે કે તમારે આ તત્વો જોઈતા હોય તો મારી શરતો માનવી પડશે. આ એક રીતે આર્થિક દબાણ ઊભું કરે છે.
પણ આનાથી બીજા દેશોને શું નુકસાન થાય છે? માની લો કે કોઈ દેશને ઇલેક્ટ્રિક ગાડીઓ બનાવવી છે, પણ રેર અર્થ્સ માટે ચીન પર આધાર રાખવો પડે છે. જો ચીન કોઈ કારણસર એ દેશને રેર અર્થ્સ આપવાનું બંધ કરી દે તો? તો એ દેશની ગાડીઓ બનાવવાની યોજના અટકી જાય. આ જ કારણ છે કે ઘણા દેશો હવે ચીન પરની નિર્ભરતા ઘટાડવા માટે બીજા રસ્તા શોધી રહ્યા છે.
ભારત માટે આનો શું અર્થ છે?
ભારત પણ ટેકનોલોજીમાં આગળ વધવા માગે છે. આપણે પણ ઇલેક્ટ્રિક ગાડીઓ બનાવવાનું વિચારી રહ્યા છીએ અને સ્માર્ટફોન અને લેપટોપનું ઉત્પાદન વધારવા માંગીએ છીએ. આ બધા માટે રેર અર્થ્સની જરૂર પડશે. ભારત પાસે પણ રેર અર્થ્સના ભંડાર છે, પણ તેને બહાર કાઢવાની ટેકનોલોજી હજુ એટલી વિકસિત નથી. એટલે આપણે પણ ચીન પર આધાર રાખવો પડે છે.
પણ ભારત આ બાબતમાં શું કરી શકે? એક તો આપણે આપણી ખાણોમાંથી રેર અર્થ્સ કાઢવાની ટેકનોલોજી વિકસાવવી જોઈએ. બીજું, બીજા દેશો સાથે મળીને રેર અર્થ્સની સપ્લાય ચેઇન બનાવવી જોઈએ, જેથી ચીનનું વર્ચસ્વ ઓછું થાય. આનાથી ભારતની ટેકનોલોજીની પ્રગતિ પણ જળવાઈ રહેશે અને આપણે કોઈના પર આધાર રાખવો નહીં પડે. અહીં ક્લિક કરો વધુ માહિતી માટે.
આગળ શું થશે?
હવે સવાલ એ છે કે આગળ શું થશે? શું ચીન આ રીતે જ પોતાનું વર્ચસ્વ જાળવી રાખશે? કે પછી બીજા દેશો કોઈ રસ્તો કાઢશે? મને લાગે છે કે આવનારા સમયમાં રેર અર્થ્સ માટેની સ્પર્ધા વધશે. બીજા દેશો પણ પોતાની ખાણો ખોલશે અને નવી ટેકનોલોજી વિકસાવશે. આનાથી ચીનનું વર્ચસ્વ થોડું ઓછું થઈ શકે છે, પણ રેર અર્થ્સનું મહત્વ કાયમ રહેવાનું છે.
આપણે એ પણ જોવાનું છે કે આ બધાની પર્યાવરણ પર શું અસર થાય છે. રેર અર્થ્સ કાઢવાથી પર્યાવરણને નુકસાન થઈ શકે છે. એટલે આપણે એવી ટેકનોલોજી વિકસાવવી જોઈએ જે પર્યાવરણને ઓછું નુકસાન કરે. આ પણ જુઓ .
નિષ્કર્ષ
આમ, ચીનનું રેર અર્થ્સ પરનું વર્ચસ્વ એક જટિલ મુદ્દો છે. આનાથી ટેકનોલોજીની દુનિયામાં ઘણા બદલાવ આવી શકે છે. ભારત માટે આ એક તક પણ છે અને પડકાર પણ. આપણે તૈયાર રહેવું પડશે અને આપણી રીતે રસ્તો કાઢવો પડશે, જેથી આપણે ટેકનોલોજીમાં પાછળ ન રહી જઈએ. બસ, આ જ વાત છે!
FAQ
રેર અર્થ્સ શું છે?
રેર અર્થ્સ ૧૭ રાસાયણિક તત્વોનો સમૂહ છે જે ટેકનોલોજીમાં વપરાય છે.
ચીન રેર અર્થ્સમાં કેમ આગળ છે?
ચીનમાં રેર અર્થ્સની ખાણો મોટી છે અને ત્યાં તેને કાઢવાની ટેકનોલોજી પણ છે.
ભારત શું કરી શકે?
ભારત પોતાની ખાણોમાંથી રેર અર્થ્સ કાઢવાની ટેકનોલોજી વિકસાવી શકે છે.
શું રેર અર્થ્સ પર્યાવરણને નુકસાન કરે છે?
હા, રેર અર્થ્સ કાઢવાથી પર્યાવરણને નુકસાન થઈ શકે છે.